Hoe word je een succesvol spreker?

De weg naar een succesvolle spreker is een mooie weg. Lees hoe je in zeven stappen een succesvol spreker wordt.

Realiseer je allereerst dat alle goede sprekers repeteren en repeteren. Hardop oefenen, soms zelfs met een regisseur. Eerst in het pierenbadje en geleidelijk aan voor groter publiek. Goede sprekers testen hun verhaal, ze verbeteren de volgorde, de spanning, de grappen. Ze verduidelijken, maken het krachtiger, gaan letten op ritme, tempo en rust.

Zeven stappen waarin je een succesvol spreker wordt:

1. Je verhaal is inhoudelijk ontzettend goed

Welk verhaal is inhoudelijk ontzettend goed? Kunnen we dit nu beoordelen, of kunnen we dit pas over een aantal jaren beoordelen? Je hebt veel research gedaan, veel kennis. Je bent echt een deskundige, je hebt er bijvoorbeeld veel over gepubliceerd. Dat is een.

Je verhaal is emotioneel heel mooi, dat is ook belangrijk. Waarom vertel juist jij dit verhaal? Waarom vertel je juist dit verhaal en niet iets anders? Dat willen we weten, anders begrijpen we niet waarom je het vertelt, waar het vandaan komt. Is je verhaal helder opgebouwd? Zijn de voorbeelden aansprekend en herkenbaar? Is het verrassend? Nieuw? Zitten wij als publiek op het puntje van onze stoel?

Hoe weet je dat je verhaal extreem goed is? Dat weet je misschien van binnen, maar komt het er ook uit? Je merkt het aan de reacties van je publiek. Zijn ze enthousiast? Komen er nieuwe uitnodigingen? Of loopt het dood en moet je het elders opnieuw proberen? Wat kan er beter?
Testen, testen, testen. Niet opgeven, rustig doorgaan.

2. Je verhaal sluit optimaal aan bij je publiek

Verwachtingsmanagement. Sluit je fantastische verhaal aan bij de behoefte van je publiek. Hun vragen, hun dromen, hun wereld. Als jij heel veel weet over autoracen en je publiek bestaat uit vogel-liefhebbers, dan sluit je verhaal helemaal niet aan. Extreem voorbeeld, maar heel veel verhalen sluiten slechts gedeeltelijk aan. Hoe weet je of je verhaal aansluit? Van te voren is er al veel gebeurd. De publiciteit rondom je presentatie trekt geïnteresseerden in je onderwerp. Als het goed is. Soms schept publiciteit andere, verkeerde verwachtingen.

Check voortdurend of je verhaal aansluit. ‘Kunnen jullie mij nog volgen?’ ‘Is dit wat jullie willen weten?’

3. Je kunt je verhaal extreem goed vertellen en presenteren

Echte profs moeten ook oefenen en aanscherpen. Van iedere presentatie wordt hun verhaal beter. Totdat de scherpte er misschien vanaf gaat. Zoek commentaar en leer ervan. Een regisseur helpt ook. Repeteren kost tijd. Gun jezelf die tijd?  Als je jezelf die tijd niet gunt, is de kans op succes klein. Het gaat om het geloof in je verhaal, om het geloof in jezelf. Als je tegen je publiek zegt dat het een repetitie is, dan verandert ook de druk, de sfeer. Je mag nog wat klooien. Het wordt meer ontspannen en dat is meteen al veel beter.

Professionals repeteren met een regisseur, een deskundige op het gebied van presenteren, verhalen vertellen, toneel. Een regisseur werkt met je aan de inhoud, de volgorde, de spanning, de anekdotes, de speelsheid, de natuurlijkheid en souplesse en allerlei andere aspecten van goed vertellen en presenteren. Natuurlijkheid en souplesse kun je niet uit een boekje leren. Je kunt het wel ontwikkelen, door ervaring, wijsheid en inzicht. Oefenen kost tijd, met goede hulp (bijvoorbeeld een training of presentatiecoaching) gaat het sneller en kom je verder.

Extreem goed vertellen en presenteren, dat betekent ook dat je authentiek bent, dat het echt is, recht vanuit je hart. Hier is veel moed voor nodig. Goede sprekers zijn moedig.

Je verhaal scherp en heel erg goed krijgen. Dat kun je niet alleen. Jij hebt blinde vlekken, zaken die voor jou vanzelfsprekend zijn, maar voor anderen niet. Alleen door de spiegel van een regisseur en door de voortdurende confrontatie met je publiek kom je hier achter.

4. IJzersterk in contact maken met je publiek

Als je contact kunt maken, ben je niet meer druk met de inhoud, daar sta je boven. Je hebt tijd voor de mensen die naar je komen luisteren. Dat moet ook. Je bent ook gastvrouw of gastheer. Je publiek verdient de hoofdrol en als ze gelukkig en tevreden achterover leunen en misschien zelfs verwachtingsvol gaan kijken, ja dan is het tijd voor jouw verhaal. Contact gaat voor contract. Dus eerst contact maken en dan pas met je verhaal beginnen. Contact maken doe je onder andere door vragen te stellen en door ze te laten stellen. Vervolgens moet je ook wat met de antwoorden doen.

Interactie en ‘levelen’
Goed presenteren is ook het vermogen om interactie tot stand te brengen in plaats van te zenden.  Succesvolle sprekers ‘levelen’ daarom voortdurend. Ze zijn de hele tijd interactief, in contact. Vragen stellen en vragen laten stellen. Goede presentatoren zorgen voor een open, communicatieve, waarin jouw verhaal welkom is. Dit doe je met anekdotes en pareltjes, kleine, herkenbare verhalen, voorbeelden uit de praktijk, persoonlijk en ontwapenend. Vragen stellen en laten stellen. Luisteren naar wat er in de zaal wordt gezegd. Hier goed op reageren. Een goede grap op het juiste moment..

Ja, contact maken kost tijd, maar zonder contact hoef je niet eens te beginnen.

5. Je hebt er lol in en je gaat er helemaal voor

Als het niet leuk is, wat wil je dan? Dan wil je weg. Als jij spreekt en je hebt er zelf geen zin in, dan wordt er niemand enthousiast. De jonge milieu-activiste Greta Thunberg is woedend op oudere mensen die de wereld om zeep hebben geholpen. Ze gaat er volledig voor en ze geniet van haar oplossingen, zoals over de wereld zeilen om haar verhaal te doen.

6. Je kunt ook je kwetsbaarheid laten zien

Succesvolle sprekers zijn creatief. Ze kunnen improviseren, ze kunnen overweg met stilte. Ze begrijpen dat voor nieuwe wegen moed nodig is en dus ook kwetsbaarheid. Ze zijn ook kwetsbaar in hun presentaties.

Het heeft pijn gedaan, hun weg, daar vertellen ze over. Hoe gek ben je als je volhoudt tegen de klippen op? Iedereen zei ‘stop ermee’, het geld was op, relaties raakten onder druk, alles ging fout, maar ze bleven erin geloven. De reis van de held, alle grote verhalen zijn hierop gebaseerd, van Jezus Christus via Homerus naar Mandela.

7. Vlieguren maken

Topvoetballers begonnen op het trapveldje om de hoek. Van jongs af aan maken ze vlieguren. Wie pas na zijn tiende begint te musiceren, die is al laat om nog tot de wereldtop te gaan behoren. Kinderhersenen zijn nog heel flexibel. Als onze harde schijf eenmaal redelijk vol zit, dan wordt nieuwe dingen leren moeilijker, maar niet onmogelijk. Onze hersenen zijn ook behoorlijk kneedbaar.

Het kost veel tijd om een rationeel goed verhaal te ontwikkelen. Een verhaal dat klopt. Anders is het onzin wat je doet. Hiervoor is studie nodig, ordening van feiten, overzicht. Je moet een vakgebied beheersen, met de stof kunnen spelen en een originele toegevoegde waarde bieden. Vaak is levenservaring ook belangrijk voor goede sprekers. Je hebt al wat meegemaakt. Dus niet getreurd, je kunt op latere leeftijd nog een uitstekende spreker worden. Tegelijk is het topsport. Mentaal, fysiek. Lichaamstaal, ziet het er levendig en ontspannen uit? Heeft het spontaniteit? Je hebt ervaring nodig om goed in te kunnen spelen op je publiek, om flexibel en speels te presenteren, om boven de materie te staan.

Timing en perfect doseren

Als je je afvraagt hoe je een succesvol spreker wordt, sta dan ook stip bij timing. Een goede presentator heeft een scherp gevoel voor timing. Er is op allerlei manieren afwisseling nodig, een mooie balans. Tussen nieuw en herkenbaar. Een richtlijn is 2/3 herkenning en 1/3 nieuwe informatie, anders is het te veel en loop je te ver voor de troepen uit.

Een goed verhaal schuurt en de spanning zoekt vervolgens een uitweg in een bevrijdende lach. Er is afwisseling nodig tussen mannelijk en vrouwelijk, tussen aards en hemels, tussen yin en yang, hard en zacht. Een goede presentator speelt met al deze elementen, door ervaring, kunde en wijsheid. Beter vijf spannende minuten, dan tien saaie.

Geef de moed niet op

Heb je een verhaal waarvan jij denkt dat het bijdraagt aan deze wereld, ga het vertellen, klim op iedere zeepkist die je vindt. Laat je niet ontmoedigen en ga op weg. Realiseer je dat iedere boom altijd wind vangt en dat iedere wereldreis begint met een eerste stap. 

Bovendien moet je je ook nog bevrijden van je ego en je ijdelheid. Lastig. Hou vol. Linksom, rechtsom.