Succesvol trainen: Hoe je gegarandeerd je succes als trainer verhoogt!

Geschreven door Majlis Schweitzer

Laten we het hebben over het geven van trainingen. Ik heb zelf al heel wat jaren ervaring in het geven ervan. Soms verlopen ze fantastisch. Alles lijkt als vanzelf te gaan, ik voel me ontspannen, en de deelnemers zijn enthousiast en leren volop. Op die momenten ben ik echt trots op mijn werk als trainer. 

Ik heb van alles geprobeerd om mijn trainingen te verbeteren. Van betere draaiboeken tot meer interviews met deelnemers, van extra voorbereiding tot duidelijkheid over de leerdoelen. Soms hielp het, soms ook niet.

Maar toen ontdekte ik het Formatmodel. Dit model bekijkt trainingen vanuit vier verschillende invalshoeken. En dit model heeft echt een wereld van verschil gemaakt.

Dit model kijkt naar een opbouw van een training, of zelfs een enkel element van een training vanuit vier perspectieven. 

Het format model bestaat uit twee hoofdassen: 

1. Perceiving: Hoe ontvang ik informatie? Meer vanuit voelen of meer gedissocieerd vanuit denken
2. Processing: Hoe verwerk ik de informatie? Door doen of meer door te kijken.

Door deze indeling ontstaan vier kwadranten: 

1. Waarom? Dit gaat over de verwachtingen van de cursisten. Wat verwachten ze te krijgen, en kloppen deze verwachtingen? Vragen die er spelen: Waarom zou ik dit leren? Waarom zou ik dit nu leren? Waarom zo? Waarom met deze mensen? Waarom met jou? Het is aan jou als trainer om te zorgen dat de deelnemers antwoord krijgen op deze vragen zodat ze een intrinsieke bereidheid tot leren ontwikkelen. 
2. Wat? Wat gaan we precies doen, wat wordt er van de deelnemer verwacht, waar gaat dat over en wat is het theoretisch kader? Het gaat hier om de feitelijke kennis die jij hebt over te brengen als trainer. Als het Wat duidelijk is, weten mensen wat ze willen leren, dat is het contract. Dan kunnen we aan de slag. 
3. Hoe? Deelnemers willen aan de slag en in de praktijk brengen wat ze willen leren. Mensen willen weten hoe er iets gedaan moet worden en hoe dat aangepakt kan worden. In deze fase neem je mensen mee door de angst rondom het nog niet kunnen. Je zult dus in kaart moeten brengen welke vaardigheden precies geleerd dienen te worden en welke stappen nodig zijn voor dat leerproces. Je creëert een oefensetting op het juiste niveau. Extra mooi als je kunt afsluiten met een proces waarin de deelnemer zelf het bewijs ervaart van het beheren van de nieuwe vaardigheid. 
4. Waartoe? De deelnemer wil weten hoe hij de inhoud van de training zelf, ook op andere terreinen, later kan gebruiken en toepassen. Dus wat kan de deelnemer in de toekomst  met wat in deze training wordt geleerd? 

Elk mens heeft zijn eigen voorkeuren als het gaat om leren, en die zijn allemaal belangrijk.

In eerste instantie had ik wat twijfels over dit model. Het leek op de leerstijlen van Kolb, waar ik niet helemaal achter sta. Maar toen werd me gevraagd om het model eens echt te onderzoeken en te zien wat het voor mij als trainer kon betekenen. En dat opende mijn ogen.

En ineens zag ik het patroon in de trainingen waarvan ik niet begreep waarom ze niet goed gingen. Het waren steevast trainingen die ik best spannend vond. Trainingen waarin ik vluchtte naar ‘wat’ en het ‘hoe’ ongeveer oversloeg waardoor ik wel kennis overdroeg, maar niet belichaamd kreeg bij de deelnemers. En dus werd het een matige (of zelfs slechte) training.

Sinds ik het Formatmodel gebruik als blauwdruk voor mijn trainingen, gaat het veel beter. Ik laat me niet meer leiden door een uitgeschreven draaiboek, maar richt me op de verschillende kwadranten van het model. En ik blijf altijd checken of ik elk aspect voldoende aandacht geef.

Betekent dit dat al mijn trainingen nu geweldig zijn? Nee, dat wil ik niet beweren. Maar het helpt me absoluut om bewuster bezig te zijn met mijn aanpak. 

Daarom gaan we in onze trainersopleiding uitvoerig in op dit model waar ik inmiddels fan van ben. We onderzoeken samen waar jouw krachten liggen, wat je uitdagingen zijn en hoe je kunt inspelen op alle vier de kwadranten. Want als trainer is het belangrijk om te weten waar je goed in bent en waar je nog aan kunt werken.

Dus nu mijn vraag aan jou, als je dit zo leest: waar ligt jouw voorkeur als het gaat om leren? Wat sla je makkelijk over? En kun je zien wat je dan te doen staat? Ik ben benieuwd hoe dat je gaat helpen.

Majlis Schweitzer